1398-06-28 12:40
بازار پوشاک ایران، کارزاری خلوت برای خودنمایی تولیدات داخل
محصولات پرآوازه خارجی پس از ورود و جاافتادن در بازار ایران تصمیم گرفتند با قیمتی بسیار بالاتر از آنچه در سایر کشورها عرضه میشوند، در دسترس مشتریان قرار گیرند. غافل از اینکه این بالا بودن قیمت تنها ایجادکننده توهم و تفکر لوکس بودن برای این برندها در صنعت پوشاک میشود چراکه بسیاری از آنها بر اساس شاخصهای جهانی، در ردیف برندهای لوکس قرار نمیگیرند. برند، واژهای آشنا و جذاب برای اهالی مد است؛ واژهای که البته انواع خارجیاش بیشتر به دل طرفداران مینشیند و اکثریت هم به دنبال پوشاک، کیف و کفش و اکسسوری، تلفن همراه و حتی خودروهایی هستند که با برچسب و لوگوی یک برند مطرح اروپایی در فروشگاههای لوکس اقصی نقاط کشور خودنمایی میکنند. اعتبار واژه برند در میان فروشندگان به حدی رسیده است که آنها را به داشتن ماهیتی اجتماعی در یک برند و نقش حیاتبخششان به کالا مطمئن کرده است. این موضوع در میان مشتریان نیز به گونای است که معتقدند برند نبودن یک کالا گواهی بر بیکیفیتی آن است. گرچه برندهای خارجی بسیاری همچون زارا، جینوست، اکو، نایک و آدیداس سالهای بسیاری را در داخل ایران مشغول به فعالیت بودهاند اما بسیاری از آنها پس از اتفاقات نابهنگام تابستان سال 97 و مشکلاتی که در پی افزایش قیمت ارز پیش آمد، فرار را به قرار ترجیح داده و تقریبا برای همیشه تصمیم به ترک ایران گرفتند. البته تعدادی دیگر از برندها نیز تولیدات خود را در ایران ادامه داده و تصمیم داشتند تا قدمت چندین ساله خود را همچنان در ایران ماندگار کنند. در این گیرودار هم شایعات متعددی مبنی بر خروج برندهای مطرح موبایل از بازار ایران یا خداحافظی برخی برندهای لوازم خانگی مطرح شد که مدتی بعد با توجیه شیطنت رسانهای تکذیب شد و در بحثی دیگر مورد بررسی قرار خواهد گرفت.
لازم است این نکته را در حوزه پوشاک یادآور شویم که پیش از ممنوعیت واردات پوشاک، برندهای خارجی موظف بودند برای اخذ مجوز فعالیت در کشورمان، 20 درصد از محصولاتشان را در ایران تولید کنند ولی با ممنوع شدن واردات پوشاک به کشور پس از نوسانات ارزی سال 97، این نحوه فعالیت تغییر کرد. چندماه پیش بود که فریدون احمدی، نماینده و عضو کمیسیون صنایع و معادن مجلس شورای اسلامی اعلام کرد: «خروج برخی برندها از کشور، فرصتی را برای تولیدکنندگان داخلی فراهم کرده تا بتوانند از آن برای جلب رضایت مشتری استفاده کنند.» او در گفتوگویی که اردیبهشت ماه سال جاری با خبرگزاری «ایسنا» داشت ضمن اشاره به تحریمهای ناجوانمردانه و مشکلاتی که در رابطه با نقل و انتقال ارز به کشور وجود دارد اعلام کرد: «برخی برندها قادر به فعالیت در ایران نیستند، البته وزارت صمت در تلاش برای رفع مشکلات است اما از سوی دیگر باید این شرایط را به فرصت تبدیل کرده و با رونق تولید داخلی، خلأهای احتمالی را پر کرد.» احمدی، مناسب کردن شرایط کسب و کار برای تولیدکننده داخلی و نیز همکاری با تولیدکنندگان خارجی را عاملی در رونق بازار دانسته و گفته بود: «ارائه راهکار مناسب میتواند فضای خوبی را برای تولیدکننده داخلی در رقابت با تولیدکننده خارجی فراهم کند و باید از این فرصت بهره برد.»
دو روی یک سکه!
از فروردین ماه سال 97 که با عنوان حمایت از کالای ایرانی آغاز شد در بسیاری از فروشگاه ها خصوصا کلانشهرهایی همچون تهران و کرج برچسب ساخت ایران روی کالاهای گوناگون در داخل واحدهای صنفی به چشم میخورد که اغلب این فروشگاهها یا عرضهکننده انواع و اقسام پوشاک بودند یا لوازمالتحریر و... . اما نکته جالب اینجاست که برخی از این پوشاک در واقع کالاهایی وارداتی بودند که با اسم کالای ایرانی در معرض دید مشتریان قرار میگرفتند. تا جایی که ابوالقاسم شیرازی ئیس اتحادیه تولیدکنندگان و فروشندگان تیرماه امسال اعلام کرد: «بعد از ممنوعیت واردات پوشاک، نمایندگیهای برندهای خارجی برای حضور در ایران سراغ راهکار دیگری رفتند و امروز شاهدیم صاحبان نمایندگی برندهای خارجی که در کشور حضور دارند، با اخذ مجوز از صاحب برند، اقدام به تولید پوشاک تحت لیسانس و با رعایت استانداردهای مورد نظر برند، تمام محصولات مورد نیازشان را در داخل کشور تولید و تحت عنوان همان برند و البته ساخت ایران در نمایندگیهای خود عرضه میکنند.» طبق اظهارات او، در حال حاضر حتی برندهای اروپایی و ترک، برای باقی ماندن در ایران دست به تولید پوشاک با استانداردهای خود در داخل کشور زدهاند و برای این منظور، یا با راهاندازی کارگاههای بزرگ یا با سفارش به تولیدکنندگان داخلی، پوشاک مورد نیاز مشتریانشان را در داخل کشورمان تولید میکنند. پیش از اینها اما روال اینگونه بود که کالاهای داخلی به دلیل نداشتن مشتری و بازار کساد و برای رسیدن به کمد لباس مشتریان از برچسب برندهای خارجی کمک میگرفتند.
فرصتی طلایی برای برندهای ایرانی
در شرایطی که در آن بهسر میبریم جامعه ایرانی با گرایش شدید به برندهای خارجی به یک جامعه مصرفگرا تبدیل شده است که اکثر جوانان به دنبال خرید لوازم خانگی، پوشاک و حتی مواد غذایی خارجی هستند بدون اینکه توجه کنند که برندهای ایرانی میتوانند نیاز آنها را همپای برندهای خارجی تأمین کنند. در نهایت باید این نکته را در نظر داشت که افزایش قیمت ارز در کنار مشکلات عدیدهای که برای اقتصاد ایران ایجاد کرد اما هدایتکننده برندهای خارجی از بازار ایران بود؛ برندهایی که گرچه کیفیتی مشابه کالاهای تولیدشده در داخل و حتی کمتر از آن هم داشتند اما به لطف برچسبی که رویشان خودنمایی میکرد سرشناس شده بودند. اکنون بهترین فرصت است تا برندهای آشنا اما به انزوا رفته ایرانی دوباره در بازار رقابت قد علم کنند و در این شرایط نهچندان مطلوب اقتصادی، اعتمادسازی کنند تا علاوهبر به گردش درآوردن چرخ اقتصاد کشور جای خالی برندهای خارجی را که گویا برای همیشه از ایران خداحافظی کردهاند، پر کنند.
لازم به ذکر است که تولیدکنندگان داخلی در کنار تامین نیازهای محسوس در بازار تا حد امکان توانستهاند قیمتهای پوشاک مورد نیاز خانوارهای ایرانی را کنترل کنند البته جدا از شرایط مواد اولیه وارداتی که قیمتهایشان وابسته به نرخ ارز است.
