نگاهی به بازار فروشگاه‌های اینستاگرامی در ایران به‌عنوان نسل جدید تجارت اجتماعی

تعامل بیشتر با مشتری‌های اینستاگرامی به کمک ابزار فروشگاه‌ساز شاپ‌لینک

تجارت همواره در جایی رخ می‌دهد که در آن انسان‌ها با یکدیگر به تعامل می‌پردازند. در دنیای امروز اگرچه راه‌ها و مفاهیم اصلی دنیای تجارت دارای پیچیدگی‌ها و تغییرات بسیاری شده، اما این اصل قدیمی که تجارت همواره در محل تلاقی انسان‌ها رخ می‌دهد، بدون تغییر باقی‌مانده است.

در کنار اشکال قدیمی، بنادر و جاده‌های ابریشم در دنیای امروز به داخل گوشی‌های هوشمند و در فضای مابین اکانت‌های انسان‌ها در شبکه‌های اجتماعی مهاجرت کرده‌اند. حدود 25 سال از نخستین فروش محصول در جهان اینترنت می‌گذرد. با نفوذ روزافزون شبکه‌های اجتماعی، حجم مبادلات در این بستر نیز در حال افزایش است. بنابر آمارها، در سال 2019، فروش تجارت اجتماعی در ایالات متحده 22 میلیارد دلار آمریکا برآورد شده است. پیش‌بینی می‌شود که تجارت اجتماعی ایالات متحده در سال 2024 به 84.2 میلیارد دلار برسد که این رقم، 7.8% از فروش خرده‌فروشی تجارت الکترونیک ایالات متحده را تشکیل می‌دهد.

از نظر تعداد کاربران فعال روزانه در جهان، فیس‌بوک، یوتیوب، واتس‌اپ و اینستاگرام به ترتیب در رده‌های نخست قرار می‌گیرند. هرکدام از این شبکه‌های اجتماعی و پیام‌رسان‌ها به اقتضای ویژگی‌های خاص خود، بستری برای تجارت آنلاین را فراهم می‌کنند. در این میان اما اینستاگرام بر مبنای درآمد از نظر دسترسی مخاطبان جزو محبوب‌ترین شبکه‌های اجتماعی در جهان محسوب می‌شود. به طور ماهانه، 130 میلیون نفر در جهان روی یک پست خرید اینستاگرام کلیک می‌کنند.

تجارت اجتماعی در آمریکا. منبع: Business Insider,TechNavio

مسیر متفاوت ایران در تجارت اینستاگرامی

شرایط ویژه کشور در بحث تحریم‌ها موجب شده تا کسب‌وکارهای ایرانی نتوانند از تمام ظرفیت تجارت آنلاین در شبکه‌های اجتماعی استفاده کنند. این شرایط ویژه موجب شده تا نوع انجام تبلیغات در بسترهایی همچون گوگل به شکل واسطه‌ای از طریق شرکت‌هایی همچون «فرست ادز» صورت بگیرد. در این میان، اینستاگرام شرایط ویژه‌ای دارد. اگرچه فروشگاه‌های اینستاگرامی در ایران فعال هستند اما نوع این فعالیت، تفاوت قابل توجهی با فعالیت کسب‌وکارهای دیگر کشورها دارد.

با گسترش تجارت الکترونیک در دنیا، امروزه با تقسیم‌بندی‌های جدیدی در این حوزه مواجه هستیم، به‌گونه‌ای که آنچه با عنوان تجارت الکترونیک در ذهن بسیاری وجود دارد، در اصل تجارت الکترونیک سنتی محسوب شده و جای خود را به اشکال جدیدی همچون تجارت اجتماعی داده است. در تجارت اجتماعی، تأکید بسیاری روی تعامل و گفت‌وگو میان خریداران و فروشندگان وجود دارد. از تفاوت‌های تجارت اجتماعی و تجارت الکترونیک سنتی، می‌توان به میزان فرصت اشتراک‌گذاری تجربه خرید کاربران با یکدیگر و انتقال قدرت از فروشندگان به خریداران اشاره کرد.

چندی پیش، «تکراسا» با همکاری داده‌ای ماتوریتی، گزارشی جامع از بازار فروشگاه‌های اینستاگرامی ایران و صنعت تجارت اجتماعی در سال ۱۴۰۱ منتشر کرد. بر اساس این گزارش، 44 میلیون کاربر ایرانی فعال در اینستاگرام تا پایان سال 1400 حضور دارند. جایگاه نخست در این بررسی مربوط به واتس‌اپ با 57 میلیون کاربر و جایگاه سوم از آن تلگرام با 43 میلیون کاربر است. محدودیت‌های واتس‌اپ در ایجاد کانال و نوع کاربرد آن در ایران به‌عنوان یک پیام‌رسان موجب شده تا نگاهی جدی به آن به‌عنوان بستری برای تجارت اجتماعی وجود نداشته باشد. فیلترینگ تلگرام نیز، شرایطی مشابه برای این شبکه اجتماعی به وجود آورده است. در چنین شرایطی، اینستاگرام بهترین بستر برای تجارت اجتماعی در ایران محسوب می‌شود.

۴۱۵ هزار فروشگاه اینستاگرامی تا پایان سال 1400 شناسایی شده که بر اساس آمارهای تکراسا، حجم مبادلات آن‌ها در این سال چیزی حدود ۱۸ الی ۲۳ میلیارد تومان برآورد شده است. بر اساس تخمین‌ها، روزانه ۳۱۰ تا ۴۷۰ هزار سفارش خریدوفروش در اینستاگرام انجام می‌شود. از این 415 هزار فروشگاه اینستاگرامی، 27% فروشگاه‌ها در حوزه پوشاک (113 هزار فروشگاه)، 18% در حوزه خوردنی و آشامیدنی (73 هزار فروشگاه) و 10% در بخش آرایشی، بهداشتی و سلامت (42 هزار فروشگاه) فعالیت دارند.

منبع: تکراسا

شاپ‌لینک، راه‌حلی برای خودکارسازی تعامل فروشگاه‌های اینستاگرامی با مشتریان

آمارها در بخش لینک درج شده در بایوی فروشگاه‌های اینستاگرامی نشان می‌دهد که 73% این فروشگاه‌ها بدون لینک، 10% دارای لینک سایت فروشگاهی، 9% لینک تلگرام، 5 درصد لینک اختصاصی مثل یک لینک و 3% لینک واتس‌اپ هستند. این موضوع نشان می‌دهد که فروشگاه‌ها بیشتر به ارتباط مستقیم با خریداران تمایل دارند و دایرکت اصلی‌ترین راه ارتباطی آن‌ها با مشتریان است. در کنار آن، تنها در 41% از پست‌های فروشگاه‌های اینستاگرامی، قیمت محصولات درج شده است که یکی از دلایل آن نوسان قیمت می‌تواند باشد. مهم‌ترین نکته اما آمار 73درصدی فروشگاه‌هایی است که از هیچ لینکی در بایوی خود استفاده نمی‌کنند.

همان‌طور که پیش‌ از این گفته شد، در تجارت اجتماعی، تعامل با مشتری یکی از اصول مهم بوده که دایرکت اگرچه راهی انسانی برای این تعامل است اما تمام نیازهای مشتری را در دنیای امروز تجارت الکترونیک پاسخگو نبوده و فروشگاه‌های اینستاگرامی به راه‌حل‌هایی به‌روز و مبتنی بر تکنولوژی برای این تعامل نیاز دارند. یکی از این راه‌حل‌ها را می‌توان در فروشگاه‌سازهایی همچون «یک‌لینک» که یکی از شرکت‌های زیرمجموعه پلتفرم تبلیغات آنلاین یکتانت است، جست‌وجو کرد. «شاپ‌لینک»، محصول جدیدی از «یک‌لینک» بوده که اردیبهشت 1401 با هدف برخورداری فروشگاه‌های اینستاگرامی از سایت اختصاصی و حرفه‌ای به بازار آمده است.

بالا بودن هزینه طراحی سایت اختصاصی، نیاز به دانش فنی و دانش تجربه کاربری، اصلاحات پرهزینه سایت و… از جمله دلایلی هستند که مانع از ساخت سایت برای فروشگاه‌های اینستاگرامی می‌شود. «شاپ‌لینک» یک پنل‌ فروشگاه‌ساز اشتراکی یا ابری (SaaS) است که کسب‌وکارها در آن می‌توانند تنها با پرداخت شارژ ماهانه، صاحب یک فروشگاه آنلاین شوند و دغدغه‌ای از نظر دامنه، هاست، طراحی سایت، امنیت، گزارش‌ها و … نداشته باشند. تنها کار لازم از سوی کسب‌وکار، تعریف محصولات، موجودی‌ها و قرار دادن لینک فروشگاه در بایوی پیج اینستاگرامی خود است. استفاده از ابزارهای فروشگاه‌سازی همچون شاپ‌لینک، به فروشگاه‌های اینستاگرامی کمک می‌کند تا بیش‌ازپیش به تعریف جهانی از تجارت اجتماعی نزدیک شوند و به‌نوعی این ابزارها را می‌توان جایگزین و مکملی برای خدمات ارائه شده از سوی اینستاگرام به کسب‌وکارها دانست.