تحلیلی بر داستان ناتمام آتش‌سوزی‌های سریالی در مراکزخرید
در تابستان داغ امسال گویا آتش به میهمانی پایتخت آمده است و هفته‌ای نیست که صدای آژیر و اخطار ماشین‌های سازمان آتش‌نشانی به گوش نرسد. ماشین‌هایی که به سرعت می‌روند برای جبران بی‌توجهی ساکنان و مالکان در مجتمع‌های گوناگون و فعال مسکونی و تجاری در پایتخت.
آتش‌سوزی یکی از جدی‌ترین خطرهای طبیعی است که همیشه در کمین مراکز تجاری و تفریحی نشسته و انگار چشم‌انتظار یک خطای انسانی است. حادثه چند سال پیش ساختمان پیر پلاسکو و سرنوشتی که کسبه این عمارت 55 ساله را به خود مبتلا کرد اتفاقی است که گرچه در پستوی خاطرات مردم خصوصا اهالی پایتخت پنهان شده اما با هر اتفاق مشابه حتی در وسعت کم نیز به ذهن‌ها برمی‌گردد و ترس از رخداد حوادثی مشابه را یادآور می‌شود؛ حوادثی که علی‌رغم هشدارهای پی در پی کارشناسان مربوطه خصوصا کارشناسان سازمان آتش‌نشانی، باز هم شاهد بروز آن هستیم.
رخنه آتش‌سوزی‌های پیدرپی در جان پایتخت
در سه ماهه دوم سال 98 و با فاصله‌ای کمتر از یک ماه شاهد بروز آتش‌سوزی در مراکز خرید کم سن‌وسال و بعضا پررفت و آمد تهران بودیم. یکی از این مراکز خرید، مجتمع تجاری پایتخت است، مجتمعی که به نحوی در تامین نیازهای کامپوتری و لوازم الکترونیک مردم تهران پیشتاز بوده و آوازه و اعتباری را هم برای خود دست و پا کرده است اما با فاصله حدود چهار ماه برای بار دوم دچار حریق و اعلام شد عدم رعایت نکات ایمنی و تجمع ضایعات در طبقه منفی2 این مجموعه باعث شده تا آتش‌سوزی مختصری ایجاد شود و رعب وحشت را به جان کاسبان خود بیندازد.نمونه بعدی که شاید عامل ترغیب تجارت طلایی برای بررسی نکات ایمنی در مراکز تجاری بوده است، وقوع حادثه‌ای مشابه اما گسترده‌تر در مرکزخرید طوبی، واقع در بلوار کوهک و منطقه 22 شهرداری تهران است. این حادثه که حدود ساعت 2 نیمه شب در مجتمع تجاری طوبی رخ داد، رستوران فعال در طبقه پنجم را به همراه چند باب مغازه در طبقه اول با خود درگیر کرد و منجر شد تا نمای غربی این مجتمع از بین برود و داربست‌ها تصمیم بگیرند تا جای درهای ورودی مغازه‌ها و حتی یکی از بانک ها را موقتا اشغال کنند! از طرفی در همین بازه زمانی کوتاه، خبر یک آتش‌سوزی دیگر در یک مجتمع تجاری واقع در خیابان لاله‌زار به دلیل آتش گرفتن مقدار زیادی لوازم الکترونیکی و ادوات برقی و کابل به فاصله کوتاهی از حادثه میدان حسن‌آباد و از دست رفتن نمای تاریخی گنبدهای موجود در این میدان به گوش رسید.همچنین مجتمع تجاری دیگری در جنت‌آباد دچار حریق شد که عامل ایجاد آن آتش گرفتن یک مخزن گازوئیل 5هزار میلی لیتری در طبقه همکف بود. حال و با توجه به رخ دادن حوادثی مشابه و پیدرپی در تهران، سیدجلال ملکی سخنگوی سازمان آتش‌نشانی تهران پس از بروز یکی از این حوادث گرمای هوا و اتصالی‌های برق را در مکان‌هایی که مایعات قابل اشتعال و احتراق نگهداری می‌شوند، از جمله عوامل ایجاد آتش‌سوزی عنوان کرد.
ایمنی و امنیت، وظیفه مراکز تجاری در قبال وفاداری مشتریان است
باید این مهم را در نظر داشت که انتخاب یک مرکز تجاری برای گذران وقت و سپری کردن لحظات خوش خانواده‌ها در کنار یکدیگر تنها به داشتن امکانات رفاهی همچون فودکورت، رستوران و کافی‌شاپ، شهربازی و... معطوف نمی‌شود، چراکه مشتریان برای سپری کردن ساعات حضورشان زیر سقف این مراکز و در حقیقت اثبات وفاداری‌شان، خواهان ایمنی و امنیت از هر لحاظ هستند.چه‌بسا تصور عدم رعایت نکات ایمنی از سوی مسئولان و حتی پرسنل مربوطه در یک مرکز تجاری می‌تواند آنها را به ماندن در خانه و حداقل دوری از رعب و وحشت از بروز یک حادثه غیرقابل پیش‌بینی که البته در پی بی‌توجهی نیز به وجود می‌آید، ترغیبب کند.نکته قابل توجه در این آتش‌سوزی‌ها که از شرق تا غرب و از شمال تا جنوب تهران را در برگرفته‌اند این است که خوشبختانه هیچ خسارت جانی و مجروحیتی در‌برنداشتند و تنها کالاها و اموال سوختند و دائما یادآور خاطره تلخ ساختمان پلاسکو شدند. گرچه ایمنی صددرصدی برای اطفای حریق هنوز در بسیاری از ساختمان‌های غول‌پیکر تجاری و مسکونی تهران آن هم به‌‌شکل اساسی وجود ندارد، اما قطعاً می‌توان با صرف هزینه‌‌‌‌های منطقی آنها را هوشمند کرد تا ضمن ایجاد مقاومت ساختمان در مقابل حوادث، از اتلاف انرژی جلوگیری و به حفظ محیط‌‌زیست نیز کمک شود.
بی‌توجهی‌هایی که همچنان حادثه‌آفرینی می‌کنند
البته موضوع رعایت ایمنی در مناطق پرتردد، تنها به پایتخت محدود نمی‌شود، زیرا حدود چندماه پیش بازار تاریخی تبریز به‌عنوان یکی از میراث‌های کهن ایرانی طعمه حریق شده بود. نمونه‌های بسیاری از این بی‌احتیاطی‌ها در سراسر کشور مشاهده می‌شود که در گزارش‌های بعدی به آنها خواهیم پرداخت.اما آنطور که پیداست گویا تکرار فاجعه پلاسکو و عبرت نگرفتن از آن برای شناسایی و ایمن‌سازی مراکز تجاری متعدد در تهران دور از ذهن نخواهد ماند؛ چراکه وقوع حوادث مشابه پس از گذشت سه سال از حادثه تلخ ساختمان پلاسکو حاکی از نگرفتن عبرت از تکرار مجدد آن و در حقیقت فراموشی مطلق دی ماه 95 است.
با توجه به اینکه با توجه به بروز حادثه و آتش‌سوزی در ساعات اولیه نیمه‌شب در مجتمع تجاری طوبی باید دریافت که تامین امنیت و ایمنی تنها به ساعات اداری و کاری یک مجموعه معطوف نمی‌شود، بهتر است مراکز تجاری پیش از ازدست‌دادن اعتبار و جذابیت‌هایشان در اذهان عمومی، در کنار تفکر افزایش پاخور و درآمدزایی، ایمنی فضای در اختیار گرفته‌شان را به بالاترین حد استاندارد برسانند.
